بیماری کروتزفلد یاکوب (CJD) یا جنون گاوی یک بیماری عصبی و کشنده تحلیل برنده مغز در انسان است که در اثر پریون‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری در دهه ۱۹۲۰ توسط دو عصب‌شناس آلمانی به نام هانس گرهارد کروتزفلد و آلفونس ماریا جاکوب توصیف شد.
این بیماری مردان و زنان را به نسبت مساوی در حدود ۶۰ سالگی گرفتار می‌کند. بیماران دچار علائم روانی و رفتاری مبهمی می‌شوند که پس از هفته‌ها و ماه‌ها به زوال عقل پیش رونده منتهی می‌شود و اغلب با حرکات غیرطبیعی بدن و اختلال دید همراه بود.
در حال حاضر این بیماری درمان پذیر نیست و در کمتر از یک سال از شروع علائم به مرگ منتهی می‌شود. گاهی اوقات بیماران مقاوم تر تا دو سال نیز زنده می مانند. کالبدشکافی این بیماران، ایجاد حفرات در مغز و اسفنجی شدن آن را نشان می‌دهد.
