مرجع کلمات و اصطلاحات اختصاری

درمان سوء مصرف مواد همواره با چالش‌های زیادی همراه بوده‌است. درمان نگهدارنده با متادون از مهم‌ترین دستاوردهای دانشمندان در زمینهٔ درمان بوده‌است.
از این روش اولین بار در سال ۱۹۶۴ در دانشگاه راکفلر استفاده شد. در سال ۲۰۰۲ تقریباً ۲۱۵٬۶۰۰ بیمار در ایالات متحدهٔ آمریکا تحت این درمان قرار گرفتند. در سال ۲۰۰۴، ۴۷ کشور این برنامه را شروع و ۵۰۰٬۰۰۰ بیمار در سرتاسر جهان در آن شرکت کردند.

متادون یک مخدر صناعی است که در آلمان، دقیقاً قبل از جنگ جهانی دوم، تولید شد. در سال ۱۹۴۱ در آلمان معرفی شد، اما پزشکان آلمانی به‌علت عدم آگاهی در مورد دوز بی‌خطر دارو از آن استفاده نمی‌کردند. بعد از جنگ، متادون در آمریکا مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که این دارو اثراتی مشابه مرفین ولی با طول اثر بلندمدت‌تر دارد. این بررسی‌های ابتدایی به استفاده از متادون برای بی‌دردی و کاهش علائم سندرم ترک هروئین منجر شد. متادون، به‌عنوان داروی نگهدارنده، اثرات ویژه‌ای دارد. درصورت استفاده از دوز مناسب، تک‌دوز آن بیمار را برای ۲۴ تا ۳۶ ساعت بدون ایجاد نشئگی (یوفوریا)، آرام‌بخشی (سدِیشن)، یا بی‌دردی پایدار نگه می‌دارد؛ بنابراین، بیمار می‌تواند کارکردهای عادی خود را بدون اختلال در فعالیت‌های فیزیکی یا ذهنی داشته‌باشد. بیماران، درک درد و واکنش‌های احساسیِ عادی خواهند داشت. مهم‌تر از همه این‌که متادون میل شدید دائمی به مخدرها و گرسنگی برای آن‌ها را، که عوامل عمدهٔ عُود هستند، از بین می‌برد.
سیمل و کریک گزارش کرده‌اند که استفادهٔ مزمن از اپیوئیدهای کوتاه‌اثر، تأثیر عمده‌ای بر پاسخ‌دهی به استرس دارد. مصرف‌کننده در سیکل‌های مصرف هروئین دچار افزایش پاسخ و در سیکل‌های عدم مصرف دچار کاهش پاسخ‌دهی می‌شود و در طی مصرف نگهدارنده با متادون به سطح پایه و نرمال پاسخ به استرس بازمی‌گردد. سیکل‌های مصرف کوتاه‌مدت بر عملکرد سیستم هیپوتالاموس ـ هیپوفیز ـ آدرنال اثر می‌گذارد و مصرف نگهدارندهٔ متادون آن را نرمال می‌کند.
مطالعات تصویریِ مغز نیز نشان می‌دهد که اختلالات نوروبیولوژیک مغزی ناشی از مصرف نارکوتیک‌ها می‌توانند برای مدت طولانی باقی بمانند، و مغز مصرف‌کنندگان متادون به مغز گروه کنترل از مغز ترک‌کنندگان مواد شبیه‌تر است.
تحمل متقاطع یا بلوک، خصوصیت مهم دیگر این داروهاست. در دوزهای کافی متادون اثر نارکوتیک‌های خیابانی (مانند هروئین در دوز معمول) را بلوک می‌کند و احتمال مصرف آن را، در حدی که باعث اوردوز شود، کاهش می‌دهد.
به این علت که تحمل نسبت به این دارو ثابت می‌ماند، بیماران ــ در مواردی حتی تا ۲۰ سال ــ بر دوز مشابهی باقی می‌مانند.
در نهایت، متادون از نظر دارویی، دارویی با عوارض جانبی بسیار اندک است.

ارسال نظر