مرجع کلمات و اصطلاحات اختصاری

پروتئین FOXP3 که با نام «اِسکرفین» (Scurfin) هم شناخته می‌شود، پروتئینی است که در پاسخ دستگاه ایمنی بدن دخیل است. این مولکول جزئی از خانوادهٔ پروتئین‌های FOX است و یک تنظیم‌کننده اصلی در فرایند ساماندهی بیان ژن در زمینهٔ تکامل و عملکرد لنفوسیت‌های تی تنظیم‌کننده محسوب می‌شود. لنفوسیت‌های تی تنظیم‌کننده در مجموع کارشان کاهش دادن پاسخ ایمنی است. در جریان سرطان‌ها، افزایش فعالیت این لنفوسیت‌ها سبب می‌شود که دستگاه ایمنی بدن نتواند به خوبی با سلول‌های سرطانی بجنگد. در هنگام بروز بیماری‌های خودایمنی، کاهش فعالیت لنفوسیت‌های تی تنظیم‌کننده سبب می‌شود تا سایر سلول‌های ایمنی بدن به بافت‌های خودی در بدن حمله‌ور شوند.

با آنکه مکانیسم دقیق کنترلی و تنظیمی این ملکول‌ها هنوز مشخص نشده‌است، پروتئین‌های FOX خودشان متعلق به خانوادهٔ بزرگ سامانهٔ فاکتورهای رونویسی مارپیچی بالدار/سرچنگالی هستند که احتمالاً همان فعل‌وانفعالاتِ اتصالیِ بکار رفته در جریان تنظیم رونویسی دی‌ان‌ای را، موردِ استفاده قرار می‌دهند.

در مدل‌های سامانهٔ لنفوسیت‌های تی تنظیم‌کننده، فاکتور رونویسی FOXP3، جایگاه‌های پروموتر ژنی درگیر در عملکرد این نوع لنفوسیت‌ها را اشغال کرده و احتمالاً پس از تحریک گیرنده‌های لنفوسیت تی، موجب فروکاهیِ رونویسیِ ژن‌های اصلی و مهم در این زمینه می‌شوند.

ژن کُدکنندهٔ FOXP3 دارای ۱۱ اگزون بوده و بر روی بازوی کوتاه کروموزوم ایکس (به‌ویژه جایگاه Xp11.23) واقع شده‌است.

جدایِ نقشی که FOXP3 در زمینهٔ تمایز لنفوسیت‌های تی تنظیم‌کننده داراست، شواهد متعددی از نقشِ مهمِ این ژن و پروتئینش در ایجاد سرطان وجود دارد. این ژن احتمالاً یک ژن سرکوب‌گر تومور است و کاهش فعالیت آن در نمونه‌هایی از سرطان پستان، سرطان پروستات و سرطان تخمدان گزارش شده‌است.

پروتئین‌های FOXP3 خودش بکارگیرندهٔ آنزیم‌های ضدسرطان دیگری همچون CD8 و CD39 است. بیش‌فعالیِ CD39 در بیماران مبتلا به ملانوما، سرطان خون، سرطان لوزالمعده، سرطان روده بزرگ و سرطان تخمدان گزارش شده‌است.

جهش یا اختلال در مسیر تنظیم‌کنندهٔ Foxp3 منجر به بروز بیماری‌های خودایمنی مختص به بافت نظیر تیروئیدیت خودایمنی یا تیروئیدیت نوع ۱ می‌گردد.

ارسال نظر