مرجع کلمات و اصطلاحات اختصاری

URN (اسامى يکنواخت منبع) شناسه‌هاى ثابتى براى منابع اطلاع‌رسانى هستند.
اين ابتکار را از سال ۱۹۶۶ با تشکيل گروه URN شروع کردند و نشانى اينترنتى راه‌اندازى نمودند. بدين ترتيب، از اکتبر ۱۹۹۹ اين گروه تمامى وظايف را تکميل کرده است، هشت استاندارد اينترنتى را منتشر کرده، و در حال آماده کردن ۳ مورد باقى‌مانده هستند؛ از اين رو، انتظار مى‌رود که استانداردهاى URN به زودى کامل شوند.
URN نظامى پوشش است که از توانائى انطباق با تمام نظام‌هاى موجود شناسائي، از جمله DOIها، برخوردار است. هر URN از ۳ قسمت تشکيل شده که عبارتند از: حروف تکرارى URN، شناسه نام ( Name Space Identifier - NID)، و رديف‌هاى خاص نام (NSS) (همان‌طور که در استانداردهاى اينترنتى Rfe2141 شرح داده شده است).
NSS شناسه‌اى مانند شابک است. NID نام منحصر به فرد ثبت شده براى نظام‌هاى شناسائي، مانند URN به شمار مى‌‌آيد. ثبت جهانى NID از طريق اينترنت به‌وسيله منبع اختصاص شماره‌ها در اينترنت (IANA) و به شکلى که در استاندارد اينترنتى Rfe2611 شرح داده شده، صورت مى‌گيرد.
با استاندارد اينترنتى Rfe2288 مى‌توان دريافت که شابک دقيقاً سازگار با نظام URN است. از ديدگاه فنى اگر NID بر اساس شابک باشد URNها را مى‌توان به آسانى از شابک‌ها ساخت. URNهائى که از شابک ساخته مى‌شوند اين شکل را خواهند داشت.(URN:ISBN:(isbn string
پس شابک‌هاى موجود مى‌توانند به شکل URN درآيند. با اضافه کردن URN:ISBN در مقابل شابک موجود، عمل اضافى ديگرى براى تبديل شابک به URN انجام نمى‌گيرد. به استثناء اينکه نمايندگى‌هاى شابک بايد مصرف‌کنندگان شابک و اعضاء آنها را از وجود خدمات URL مطلع نمايند.
URNها خدمات اينترنتى قابل اعتمادى را عرضه مى‌کنند که امکان بازيابى خود منبع يا توصيف آن منبع را فراهم مى‌آورد يا فهرستى از پايگاه‌هاى اينترنتى (URL) را نشان مى‌دهد که آن منبع در آن موجود است.
از نگاه کاربران اينترنت کار کردن با ‌URNها بسيار راحت است. به‌جاى اينکه نشانى‌ها (URL) را در مرورگر (Browser) تايپ نمائيد مى‌توانيد فقط شماره URN را استفاده کنيد. کار اين نظام مطابق استاندارد اينترنتى http و DNS است.
شابک نقطهٔ آغاز مناسبى براى به‌وجود آمدن خدمات URN است. با توجه به اينکه شابن‌ها (ISSN) براى داشتن کارآئي، نيازمند يک پايگاه اطلاعاتى جهانى هستند، وجود کتاب‌شناسى ملى براى کارا بودن شابک کافى است. معمولاً کار کردن با شابک‌ها راحت‌تر است؛ براى مثال، تمام شابک‌هائى که با ۹۵۱ يا ۹۵۲ شروع مى‌شوند متعلق به فنلاند هستند. اگر سرويس‌هاى بيشترى مانند ‌URNها وجود داشته باشند، مى‌توانند از طريق نظام Domain Name مشخص شوند.
براى نمونه، شابک‌هائى که با ۳ آغاز مى‌شوند يا متعلق به آلمان، اطريش يا سوئيس هستند.
استفاده از URNها رايگان است و احتياجى به پرداخت مبلغى به IETF يا IANA نيست؛ در حالى که ايجاد خدمات ثابت URN رايگان نيست، و هيچ تبانى سياسى دربارهٔ اينکه چه کسى اين خدمات را با چه وضعيتى عرضه مى‌کند، وجود ندارد. ضمن آنکه کتابخانه‌هاى ملى تکميل نظام URN را برعهده گرفته است.
وجود پايگاه‌هاى اطلاعاتى کتاب‌شناسى ملى براى آيندهٔ خدمات ثابت URN ضرورى است.

ارسال نظر