فضا توان یا توان خورشیدی فضایی، طرحی است که در آن توان خورشیدی در فضای خارج از جو زمین جمعآوری میشود و پس از جمعآوری توان خورشیدی آن را به زمین انتقال میدهند، این انرژی عمدتاً به شکل انرژی الکتریکی در زمین استفاده میشود.
تحقیق بر روی این پروژه از اوایل دههٔ ۱۹۷۰ آغاز شد، در زمینههای متعددی بر روی این طرح تحقیق میشود. از جمله خورشید و ویژگیهای آن، نور خورشید، انرژی خورشیدی و زمینههایی که در طراحی و اجرای این طرح طراحان و مجریان این طرح را یاری میکند.
طرح فضا توان در مقایسه با طرحهای دیگر جمعآوری انرژی خورشیدی متفاوت است و مزایای قابل توجهی نسبت به آن طرحها دارد. در این طرح پانلها در ماهوارههای بزرگ نصب میگردند و با اجتناب از این ضرر و زیان و خرابی (و زیان کسینوس، برای جمعآوری در صفحه تخت ثابت) به علت چرخش زمین، آنها در خارج از جو، در مدار قرار میگیرند. پس از نصب ماهوارهها آنها نور خورشید را جمعآوری و به ریز موج تبدیل میکنند، سپس انرژی را به ایستگاههای دریافت، بر روی زمین ارسال میکنند؛ و در این ایستگاهها به محض دریافت، یک جریان الکتریکی در خطوط شبکه ایجاد میشود. دربارهٔ انتقال انرژی از ماهوارهها به زمین چند روش ارائه شدهاست از جمله امواج مایکروویو و….
از مزایای این روش نسبت به روشهای دیگری مانند فتوولتاییک، میتوان به این مواردی اشاره کرد، مثلاً بخشی از انرژی خورشیدی در راه از طریق اتمسفر، اثرات انعکاس و جذب از دست میرود. در این روش تجهیزات باعث میشود تا تغییرات جو زمین تأثیری بر انرژی دریافت شده نداشته باشد حتی هنگام شب که نور خورشید به زمین نمیتابد، در فصل زمستان، در هوای برفی و بارانی که نور خورشید به زمین کمتر میتابد، میتوان انرژی خورشیدی را بر روی ماهوارهها به میزان چشمگیری دریافت کرد.
برای اجرای چنین طرحی موانعی وجود دارد، در درجه اول مشکل انتقال انرژی از مدار به زمین برای استفاده از انرژی، از آنجا که انتقال انرژی به واسطهٔ سیم از ماهوارهٔ در حال چرخش در مدار، به سطح زمین نه عملی است و نه امکانپذیر است با تکنولوژیهای امروزی، انتقال انرژی در طرح توان فضایی بهطور کلی عبارت است از: استفاده از برخی از شیوههای انتقال بیسیم انرژی؛ ماهوارهٔ گیرنده، انرژی خورشیدی را به انرژی الکتریکی بر روی یک تخته تبدیل میکند، تأمین انرژی یک فرستنده مایکروویو یا ساطعکننده لیزر، و تمرکز پرتو خود را به سمت گیرنده (آنتن یکسوساز[پ ۱]) در سطح زمین انجام میدهد. همچنین تشعشع و آسیب ریزشهابوار ها[پ ۲] میتواند برای توان فضایی نگرانی ایجاد کند. البته موانع دیگری مانند هزینههای طرح هم بر سر راه است.
اجرای این طرح موجب تحولی عظیم در جهان میشود، چرا که مقدار انرژی تابشی خورشید بر روی کره زمین ۶۰۰۰ برابر کل مصرف انرژیهای سالیانه بر روی زمین است. اجرای این طرح، آغازی خواهد بود برای اجرای طرحهایی بزرگتر و گستردهتر در زمینهٔ جمعآوری انرژیهای موجود در فضا و گیتی، خورشید یکی از ستارگان فضا است که دمای سطح آن ۵۵۰۵ درجه سانتیگراد است. ستارگانی در فضا وجود دارند که دمای آنها تا ۳۳ هزار کلوین تخمین زده میشود. این میزان دما یعنی گرمای فراوان و از آنجایی که گرما صورتی از انرژی است. پس در فضا مقدار بسیار زیادی از انرژی وجود دارد، با توجه به فعل و انفعالاتی که در فضا رخ میدهد و انرژیی که این فعل و انفعالات آزاد میکنند. دستیابی به انرژیهای موجود در فضا تأثیر مؤثری بر بحرانهای انرژی جهان خواهد گذاشت. یقیناً بشر تلاش میکند تا این انرژیها را به دست آورد و هزینههای تمام شدهٔ انرژی را کاهش دهد.
این پروژه را و به اختصار SBSP مینامند. ( SPS ، مخفف توان خورشیدی ماهوارهای یا سیستم توان ماهوارهای است)