قند خون (BGL)، اندازه گلوکز موجود در خون انسان یا حیوان است. بدن انسان قادر است تا از طریق عمل هموستاز میزان قند خون را کنترل کند.
یکای قند خون در استاندارد جهانی اندازه‌گیری، غلظت مولی است که به صورت میلی‌مول بر لیتر گزارش می‌شود و در ایالات متحده آمریکا با مقیاس جرمی که میلی‌گرم بر دسی لیتر است ارائه می‌گردد.
کاهش قند خون از استاندارد متعارف (بسته به جنسیت و سن متفاوت است)، باعث بروز بیماری هیپوگلیسمی (هایپوگلیسمی) می‌گردد. افزایش قند خون از استاندارد متعارف نیز باعث بیماری هیپرگلیسمی (هایپرگلیسمی) می‌گردد که نوع حاد آن، دیابت نامیده می‌شود.
قند خون ناشتای طبیعی برای یک فرد طبیعی غیر دیابتی در حدود ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر است. (۳/۹ تا ۵/۵ میلی‌مول بر لیتر)
مقادیر قند خون مطلوب برای افراد مبتلا به دیابت به شرح زیر می‌باشد:
- قند خون ناشتا: ۷۰ تا ۱۳۰ میلی‌گرم در دسی لیتر (۳/۹ تا ۷/۲ میلی‌مول بر لیتر)
- قند خون پس از وعده غذایی: کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی لیتر (۱۰ میلی‌مول بر لیتر)
- قند خون ۲ ساعت پس از صرف غذا: کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی لیتر (۷/۸ میلی‌مول بر لیتر)
قند خون ۲ ساعت بعد از صرف غذا در فرد عادی باید کمتر از ۱۲۰ میلی‌گرم در دسی لیتر (۶/۶ میلی‌مول بر لیتر) باشد، ولی هدف مطلوب در بیماران دیابتی این است که این قند خون به کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی لیتر برسد. (۷/۸ میلی‌مول بر لیتر)
البته به یاد داشته باشید مقادیر مطلوب مذکور ممکن است برای تمام افراد دیابتی مصداق نداشته باشد و ممکن است شرایط بالینی شما به گونه‌ای باشد که پزشک معالج تان محدوده مطلوب قند خون برای شما را قدری متفاوت با مقادیر ذکر شده در نظر بگیرد؛ برای مثال افرادی که دچار افت قند خون ناآگاهانه می‌گردند ممکن است نیازمند یک قند خون بالاتر باشند.
در افراد دیابتی همان‌طور که میزان قند خون بالا می‌تواند مضر باشد، افت ناگهانی و مکرر قند خون نیز می‌تواند آثار نامطلوبی را به همراه داشته باشد؛ لذا در افرادی که با درمان مشخص افت مکرر قند خون را دارند، پزشک می‌تواند میزان قند خون بالاتری را در نظر بگیرد.
همان‌طور که ذکر شد افت قند خون یا هیپوگلیسمی یکی از عوارض بیماری دیابت است که در کنترل دیابت باید به آن توجه نمود. هیپوگلیسمی عبارت است از کاهش قند خون به کمتر از ۷۰ تا ۸۰ میلی‌گرم در دسی لیتر و علایم آن عبارتند از: افزایش ضربان قلب، سرگیجه، سنگینی سر، احساس گیجی و گنگی، لرزش، اضطراب، عرق کردن، خواب آلودگی، احساس ضعف و گرسنگی و اختلال در صحبت کردن.
ممکن است پزشک معالج تان بسته به شرایط بالینی شما یک محدوده قند خون خاص را برای شما به عنوان قند خون مناسب در نظر گیرد؛ لذا باید توجه داشته باشید که کنترل قند خون شما به منظور پیشگیری از بروز عوارض نامطلوب دیابت می‌باشد و نباید نگاه وسواس گونه به آن داشته باشید. بلکه باید قند خون خود را با مشورت پزشک متخصص، در یک محدوده مناسب حفظ کنید. همچنین می‌بایست از خطر افت قند خون مصون بمانید.