سُرخرگ کُرُنری یا شَریان اِکلیلی CAD یکی از سرخرگهای قلب است.
سرخرگهای کرونری از آئورت بیرون میآیند. آئورت، شریان یا سرخرگ اصلی بدن میباشد که از بطن چپ، خون را خارج میسازد. شریانهای کرونری از ابتدای آئورت منشأ میگیرند؛ بنابراین اولین شریانهایی هستند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافتمیکنند. دو شریان کرونری (چپ وراست) نسبتاً کوچکاند و هرکدام فقط ۳ یا ۴ میلیمتر قطر دارند.
این شریانهای کرونری از روی سطح قلب عبور میکنند و در پشت قلب به یکدیگر متصل میشوند و تقریباً یک مسیر دایرهای را ایجادمیکنند. وقتی پزشکان قدیم چنین الگویی از رگهای خونی قلب دیدند، آن را به تاج تشبیه کردند، به همین دلیل به این شریانها، کرونری (Coronary یعنی تاج) گفتند که امروزه نیز از این کلمه استفاده میشود. ازآنجاییکه شریانهای کرونری قلب دارای اهمیت زیادی هستند، پزشکان، تمام شاخهها و تغییراتی را که ممکن است در افراد مختلف وجودداشتهباشد، شناسایی کردهاند. شریانهای کرونری چپ دارای دو شاخه اصلی میباشد که به آنها نزولی قدامی و شریان سیرکومفلکس یا چرخشی میگویند و خود این شریانها نیز به شاخههای دیگری تقسیم میشوند.
این شریانها، قسمت بیشتر عضله بطن چپ را خونرسانی میکنند. بطن چپ موظف است خون را به تمام قسمتهای مختلف بدن پمپکند بنابراین نسبت به بطن راست دارای عضلات بیشتری است. شریانهای کرونری راست، معمولاً کوچکتراند و قسمت زیرین قلب و بطن راست را خونرسانی میکند. بطن راست خون را به ریهها پمپمیکند. شریانهای کرونری دارای ساختمانی مشابه تمام شریانهای بدن هستند با این تفاوت که فقط در زمان بین ضربانهای قلب (حالت استراحت قلب)، خون دراین شریانها جریان مییابد.
تنگ و باریکشدن سرخرگ کرونری (استنوزیس) یکی از نشانههای بیماری شریانهای کرونری و نتیجه آترواسکلروز است.
تشخیص قطعی با رگنگاری کرونری است. برای رفع گرفتگی سرخرگهای کرونری از درمان دارویی یا روش آنژیوپلاستی با بالن یا جراحی کنارگذر شریان کرنری استفاده میشود.